Scoren in de Bekerfinale (1): Schot van een Wanhopige

Addy Brouwers beslist de bekerfinale tegen NEC in 1973 met een naar eigen zeggen wanhopig schot. - Foto: Archief Addy Brouwers

Feyenoord en AZ spelen op 22 april de honderdste bekerfinale. Wie in die wedstrijd scoort, schrijft historie. Voor zichzelf. En voor de club. KNVB.nl blikt de komende weken met een aantal spelers terug op de goal die hun club eeuwige roem bracht. Dit keer Addy Brouwers (1946). Hij scoorde in 1973 voor NAC in de finale tegen NEC.

"We hebben veel historie, maar weinig prijzen", zegt Wim de Bont, beheerder van het rijke NAC-Museum. Wie aan de zijkant van het Rat Verlegh-stadion de ruimte binnenstapt, wordt direct het verhaal van de bekerwinst in 1973 ingezogen. De loeizware replica van de KNVB Beker blinkt naast het blauwe katoenen shirt van de finale. Addy Brouwers is een van de helden van 1973. De Bont begroet hem hartelijk, als Brouwers even later binnenstapt. En natuurlijk voeren de verhalen direct terug naar die Hemelvaartsdag in de Kuip, 45 jaar geleden. Euforie verveelt nooit. "Het bier was voor de wedstrijd al op", zegt Brouwers. "Nee, nee", corrigeert De Bont. "Het was in de rust." Hij weet hoe het werkt in het museum. "Hoe langer geleden, hoe sterker de verhalen worden."

Rensenbrink van Breda

Addy Brouwers was een mooie voetballer. Een stijlvolle nummer elf. Kalk aan de schoenen, dat werk. Bal in de voet, mannetje voorbij en dan een voorzet of een steekpass. Als hij zelf scoorde, dan het liefst door de bal over de doellijn te dribbelen. De Rensenbrink van Breda? Hij zal dat niet snel over zichzelf zeggen. Maar wie Brouwers heeft zien spelen, zoals Wim de Bont, zal goedkeurend knikken. 

Ajax met Cruijff en Keizer. Feyenoord met Van Hanegem. Dan wilde ik het laten zien

Zijn eerste stappen op het voetbalveld zette hij bij Baronie, de club waar zijn vader ooit keepte. Op zijn 22ste stapte Brouwers over naar NAC. Naar de eredivisie, in een tijd dat het Nederlandse voetbal ontwaakte. Vooral de topploegen haalden het beste in hem naar boven. Brouwers: "Ajax met Cruijff en Keizer. Feyenoord met Van Hanegem. Dat gaf een extra boost om je te laten zien. Vooral thuis hebben we prachtige wedstrijden gespeeld. Dat was nog aan de Beatrixstraat. De week erop moest je dan naar Volendam. Dan waren we nergens. Ik vooral niet."

Onderwijzer

De grillige buitenspeler valt op. De bondscoach selecteert hem meerdere malen voor Oranje. Een keer komt Brouwers in het veld, in de Kuip, tegen Tsjechoslowakije (2-0). Ook topclubs tonen interesse. Club Brugge kiest uiteindelijk voor Rensenbrink. "Je ziet wat daarvan is gekomen."

Met PSV is hij zelfs rond. "Ik was onderwijzer en PSV zou een baan voor mij regelen. 'Geen probleem', zei manager Ben van Gelder. We waren rond, maar nog dezelfde avond belde hij. Ik moest full-prof worden. Zo'n baan was alleen maar lastig met Europa Cupwedstrijden. Toen heb ik meteen gezegd: dan gaat het feest niet door. Dan blijf ik bij NAC spelen."

Een leven dat alleen uit voetbal bestaat? Niet voor Addy Brouwers. "Het is een prachtige sport. En ik volg alles nog. Maar er zijn belangrijkere zaken in de maatschappij. Opvoeding van de jeugd is elementair. Daar wilde ik mijn steentje aan bijdragen." Als de school om 16.00 uitging snelde Brouwers naar het nabijgelegen NAC-terrein waar de training al was begonnen.  

NAC - NEC

Het seizoen '72/'73 is er een van uitersten voor de Parel van het Zuiden. In de competitie vecht

de ploeg tegen degradatie. Het bekertoernooi verloopt zeer succesvol. Ik herinner me dat op de competitiewedstrijden een immense druk stond, terwijl we de bekerduels onbevangen benaderden.

Ajax is daarvan in de tweede ronde het eerste slachtoffer. NAC schakelt na een bloedstollende wedstrijd de regerend Europees en wereldkampioen uit. Arie Bakker maakt in de de 120ste minuut gelijk. Keeper Jan de Jong stopt vervolgens twee penalty's. Daarna volgen zeges op Elinkwijk en FC Den Haag. De halve finale is nog op neutraal terrein. In de Kuip wordt Sparta met 2-1 verslagen, onder andere dankzij een goal van Brouwers. NAC staat in de finale. En tegenstander NEC zorgt voor het mooiste affiche van honderd bekerfinales: NAC - NEC.

"Er hoeft hier maar weinig te gebeuren of de stad staat op zijn kop. En dat was toen ook. Dat heb ik me later pas gerealiseerd. Toen ik de verhalen hoorde en de foto's zag." Volgens die overlevering organiseerden supporters een collecte voor spelers en staf onder de naam 'Vul de Beker'. Dat leverde 8000 gulden op oftewel 400 gulden per speler en staflid. Brouwers kijkt verbaasd: "Verdomme, dat hebben ze toen niet tegen mij gezegd." Honderden bussen vertrekken in colonne uit Breda om 20.000 NAC-supporters naar de Kuip te vervoeren, waaronder meerdere carnavalskapellen.  

Vechtwedstrijd

Het bier in de Kuip is in de rust al op

Als speler zat Brouwers in een cocon. "We gingen een biefstukje eten in Breda en daarna nog even naar een hotel in Rotterdam. Daar keken we de film 'Mexico' over het WK 1970. Ajax had de avond ervoor zijn derde Europa Cup gewonnen in een saaie wedstrijd tegen Juventus. Er werd gezegd dat wij dan maar voor spektakel moesten zorgen." Pas in de tunnel beseft hij wat de wedstrijd heeft losgemaakt. "Je staat daar, opeengepakt naast je tegenstander. In de verte hoor je het publiek. Dan gaat het luik open, stap je het veld op en zie je al die mensen. Allemaal gekomen om jou te zien spelen." 

NEC had een betere ploeg. Daarvoor hoeft Brouwers niet in zijn meegebrachte krantenknipsels te duiken. "Frans Thijssen, Jan Peters, Cas Jansens, dat waren steengoeie spelers. Maar wij kwamen al snel 1-0 voor. Een goal van Stanley Bish omdat Harrie Schellekens de bal na een corner losliet. Daarna werd het een vechtwedstrijd. Een onvervalste 'Cup Final'." Brouwers zag vanaf de middenlijn hoe de NAC-verdedigers de aanvalsgolven van NEC weerstonden. "Ik heb ze nooit zo goed gezien als die avond." Hij wil een speler er uitlichten, keeper Jan de Jong. "Die was niet te passeren."

'Ogen dicht en boem'

Het was geen wedstrijd voor dribbelaars als Brouwers, maar tien minuten voor tijd pompte Theo Dierickx eindelijk in de zestien van NEC. Het moment staat tot in de kleinste details op het netvlies van Brouwers gegrift, vooral omdat hij iets deed wat totaal niet bij hem paste. "Die bal valt in het strafschopgebied. Een paar man springen, waaronder ik. Niemand raakt die bal eigenlijk. Die bal ploft zo neer rond de penaltystip. Ik viel ook op de grond. En meerdere vielen. Het was echt een beetje chaos. Vervolgens deed ik iets wat niet in mijn aard ligt, en dat is gewoon maar keihard tegen die bal schoppen. Ik heb het wel eens een schot van een wanhopige genoemd. Gewoon ogen dicht en boem. Zo de kruising in. Welke keeper er ook had gestaan, niemand had hem gehad."

Brouwers' goal beslist de finale. NAC wint na het kampioenschap van 1921 de tweede prijs in de clubhistorie. "De ontlading was enorm", zegt Brouwers. "We sprongen bovenop elkaar. En daarna gingen we in witte badjassen de Kuip rond met de beker. Nu mogen spelers die badjassen houden, maar wij moesten ze in de kleedkamer weer teruggeven.

Breda op stelten

Daarna ging de bus met spelers als een lange carnavalsoptocht terug naar Breda. Daar was niets georganiseerd. Brouwers: "Maar we werden gewoon het bordes van het gemeentehuis opgeduwd. De hele markt stond vol. Dat vergeet je nooit. Van het gemeentehuis ging het feest verder in de stad waar op dat moment een Jazzfestival aan de gang was. De jazzdeuntjes dolven al snel het onderspit. "Overal waar we binnen kwamen, gingen we meteen op de schouders en klonk het: 'He, he, he, he, hup NAC.'" 

Brouwers pakt de kroon van de Dennenappel vast en laat zijn blik langs de trofee glijden. "Hoe langer het geleden is en hoe minder hoogtepunten er zijn, hoe belangrijker die cup wordt. Als je elk jaar die cup wint dan is de vijfde op een gegeven moment ook niet zo bijzonder meer. Dan praat niemand er meer over. Hier wel..., omdat het 45 jaar geleden is."